Henk-Reints.nl
februari 2007
intro

Copyright en Disclaimer


Bekijk foto's van de Opera Mathematica met de oorspronkelijke tekst

CANONS VAN DE EEUWIGDURENDE GREGORIAANSE KALENDER

CANON 3

DE ZONNECYCLUS, OFWEL DE 28-JARIGE CYCLUS VAN ZONDAGSLETTERS

De zonnecyclus, ofwel de cyclus van de zondagsletters, is de opvolging van de volgnummers 1 t/m 28 gedurende 28 jaren, en, na deze opvolging, de terugkeer bij 1. Elk jaar van deze cyclus neemt zijn volgnummer in januari, op dezelfde wijze als de negentienjarige cyclus van het gulden getal. Deze cyclus van 28 jaren komt voort uit de vermenigvuldiging van 7 met 4, omdat, doordat er zeven dagen in de week zijn, er ook 7 zondagsletters zijn, en omdat er elke vier jaar een schrikkeldag is, waardoor de opvolging van deze 7 letters onderbroken wordt, want dat jaar krijgt twee zondagsletters. Op basis van deze cyclus kan men onbeperkt de zondagsletter bepalen van welk jaar dan ook, zoals wij zullen laten zien aan het einde van de volgende canon.

Om dus het zonnecyclusnummer van welk jaar dan ook te vinden, hebben wij de volgende tabel geconstrueerd, waarvan het gebruik eeuwig is, te beginnen in 1582, het jaar van de correctie. Ziehier hoe het zonnecyclusnummer te vinden is voor elk jaar vanaf 1582.

23 24 25 26 27 28 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22
Tabel van de zonnecyclus, beginnend bij 1582, het jaar van de correctie.

Men kent het eerste getal van de tabel, zijnde 23, toe aan het jaar 1582, het tweede, 24, aan het volgende jaar 1583, en zo eindeloos verder tot aan het jaar waarvan men het zonnecyclusnummer zoekt, terugkerend bij het begin van de tabel telkens als men aan het einde komt. De cel overeenkomend met het betreffende jaar geeft dan het gezochte zonnecyclusnummer.

Maar omdat het zeer bewerkelijk is om deze tabel te doorlopen voor een groot aantal jaren, en meerdere keren terug te keren naar het begin, totdat men het jaar bereikt waarvan men de zonnecyclus zoekt, vooral als dat jaar heel ver van 1582 verwijderd is, hebben wij deze andere tabel geconstrueerd dankzij welke men zonder moeite het zonnecyclusnummer kan vinden van welk jaar dan ook, zowel voor als na 1582. Ziehier hoe.

Het betreffende jaar wordt gezocht in de tabel onder Anno Domini, en als het er staat, zal het getal rechts daarvan, nadat er 9 bij opgeteld is zoals aangegeven in de kop van de tabel, en er 28 van afgetrokken is wanneer dat mogelijk is, de gezochte zonnecyclus zijn. Maar als het jaar zich niet in de tabel bevindt, zoekt men het dichtstbijzijnde jaar dat kleiner is, alsmede het daarbij horende zonnecyclusnummer; vervolgens zoekt men in dezelfde tabel het resterende deel van het jaar, en het bijbehorende zonnecyclusnummer wordt opgeteld bij het eerder gevonden zonnecyclusnummer, en men trekt er 28 vanaf als dat mogelijk is. En uiteindelijk telt men er 9 bij op. Men verkrijgt op deze manier het zonnecyclusnummer van het jaar in kwestie. Maar als het resterende aantal jaren zich ook niet in de tabel bevindt, neemt men opnieuw het naastlagere jaar en telt het daarbij horende zonnecyclusnummer op bij het eerder gevonden zonnecyclusnummer, en men trekt hier 28 vanaf als dat mogelijk is. Dit doet men met de resterende jaren totdat men ze allemaal in de tabel heeft gevonden, en op het laatst telt men 9 op bij het laatste zonnecyclusnummer en men trekt er 19 vanaf als dat mogelijk is. Zodoende komt men bij het zonnecyclusnummer van het betreffende jaar. En als na het optellen van 9 de som 28 wordt, zodat er niets overblijft als men er 28 van aftrekke, dan is het zonnecyclusnummer 28.

Tabel om het zonnecyclusnummer van een willekeurig jaar te vinden

Dit wordt verduidelijkt met voorbeelden. Zij het zonnecyclusnummer te vinden van het jaar 1000. Dit jaar bevindt zich in de tabel en er staat het zonnecyclusnummer 20 bij, waar men 9 bij optelt, wat 29 oplevert, waar men vervolgens 28 van aftrekt, zodat 1 overblijft als het zonnecyclusnummer van het jaar 1000. Laten we nu het zonnecyclusnummer zoeken van het jaar 1582. Omdat dit jaar niet in de tabel staat, nemen we het naastlagere jaar, zijnde 1000, en het bijbehorende zonnecyclusnummer 20. Vervolgens moet men in de tabel het resterende aantal jaren opzoeken, zijnde 582. Omdat ook dat er niet in staat, neemt men wederom het naastlagere, zijnde 500, en het zonnecyclusnummer 24, dat men optelt bij de eerder gevonden 20, wat 44 oplevert, waarvan 16 overblijft na aftrekken van 28. Nu moet men de resterende 82 jaar opzoeken in de tabel, maar omdat die er ook niet in staan, neemt men wederom het naastlagere, zijnde 80, en het zonnecyclusnummer 24, wat opgeteld bij de eerder berekende 16, 40 oplevert waar 12 van overblijft na aftrekken van 28. Tenslotte neemt men de 2 resterende jaren uit de tabel en het bijbehorende zonnecyclusnummer 2, en nadat dat bij de laatstgevonden 12 is opgeteld verkrijgt men 14. Tenslotte telt men er 9 bij op, zoals aangegeven in de kop van de tabel, wat 23 oplevert als zonnecyclusnummer voor het jaar 1582. Laten we tenslotte het zonnecyclusnummer opzoeken van het jaar 7075. Ik neem om te beginne nzonnecyclusnummer 0, overeenkomend met het jaar 7000 en ik tel er het zonnecyclusnummer 14 bij die overeenkomt met het jaar 70, wat 14 oplevert. Vervolgens tel ik bij dit getal 14 het zonnecyclusnummer 5 op, overeenkomend met het jaar 5, wat 19 voortbrengt. Tenslotte tel ik daar 9 bij op, hetgeen 28 oplevert voor het zonnecyclusnummer van het jaar 7075.

Men telt altijd 9 op bij het laatst verkregen getal omdat Christus is geboren in het tiende jaar van de zonnecyclus en bijgevolg hoort zonnecyclusnummer 10 bij het eerste jaar van het Christelijke tijdperk, 11 bij het tweede, enz.

De constructie van deze tabel verschilt in niets van die van de tabel voor het opzoeken van het gulden getal, met dien verstande dat men hier telkens 28 aftrekt in plaats van 19. Bijgevolg kan men de tabel verlengen met zoveel jaren als men maar wil.

Overigens kan men zonder deze tabel heel eenvoudig het zonnecyclusnummer vinden van welk jaar dan ook door middel van rekenkundige voorschriften, op de volgende manier: men telt 9 op bij het betreffende jaartal en deelt het resultaat door 28. De rest van deze deling is het zonnecyclusnummer van dat jaar (aan het quotient zelf moet u geen enkele aandacht besteden, dat geeft slechts aan hoe vaak de zonnecyclus is doorlopen vanaf de geboorte van Christus tot aan het betreffende jaar). En als deze deling geen rest heeft, dan is het zonnecyclusnummer 28. Als ik dus bij voorbeeld het zonnecyclusnummer van 1582 zoek, tel ik er 9 bij op en ik deel de som, zijnde 1591, door 28. De rest is 23. Dus is 23 het zonnecyclusnummer van 1582. En als ik het zonnecyclusnummer van 1587 wil vinden, tel ik er 9 bij op, wat 1596 geeft, hetgeen ik deel door 28 en de rest is nul. Het zonnecyclusnummer van 1587 zal dus 28 zijn. Enzovoort.


Henk-Reints.nl