Henk-Reints.nl
maart 2007
intro

Copyright en Disclaimer


Bekijk foto's van de Opera Mathematica met de oorspronkelijke tekst

CANON VOOR HET CORRECTIEJAAR 1582
VAN DE GREGORIAANSE KALENDER

In 1582 zal de oude kalender die tot heden in gebruik is bij de Roomse Kerk, gebruikt worden tot de vierde dag voor de Nonis van oktober, dat wil zeggen tot en met het feest van de heilige Franciscus. Daaruit volgt, dat men voor de laatste drie maanden van het jaar het hier gepresenteerde kalendergedeelte zal moeten gebruiken, waarin oktober zodanig is gewijzigd dat hij nog slechts 21 dagen telt. Met de bedoeling om de lentenachtevening terug te brengen naar 21 maart, alwaar zij door de vaders van het concilie van Nicea was vastgesteld en waar vandaan zij sindsdien ongeveer 10 dagen naar het begin van maart is verschoven, heeft pontifex maximus Gregorius XIII voorgeschreven dat 10 dagen zullen worden overgeslagen na de vierde dag voor de Nonis van oktober en dat men direct van de vierde dag voor de Nonis doorgaat naar de Ides van oktober, zodat, nadat het feest van Sint Franciscus is gevierd, de volgende dag de Ides van oktober wordt genoemd, zijnde de vijftiende dag van oktober, waarop het feest van de heilige martelaren Dionysius, Rusticus en Eleutherius zal wordt gevierd, alsmede de herdenking van Sint Marcus, paus en biechtvader, en de heilige martelaren Sergius, Bacchus, Marcellus en Apulius. De eerstvolgende dag, wat 16 oktober is, ofwel dag XVII voor de Kalendæ van november, wordt het feest gevierd van Sint Callistus, paus en martelaar. De daarop volgende dag, wat 17 oktober is ofwel dag XVI voor de Kalendæ van november, leest men de dienst en mis van de XVIIIe zondag na Pinksteren, wat de derde zondag van oktober zal zijn, waarbij zondagsletter G is gewijzigd in C. Op de achtiende dag van oktober, zijnde de vijftiende dag voor de Kalendæ van november, zal het feest van de evangelist Sint Lucas worden gevierd en vanaf deze dag zullen de overige religieuze feesten worden gevierd zoals ze in de kalender zijn voorgeschreven, tot aan het eind van het jaar MDLXXXII, waarna dit kalendergedeelte niet meer zal worden gebruikt, omdat dan de eeuwige kalender in gebruik is genomen, waarin alle 12 maanden volledige zijn beschreven. Men gaat zo te werk in elk jaar waarin de correctie wordt uitgevoerd.

Zodoende zal na de aftrekking van X dagen van de maand oktober van het jaar MDLXXXII de zondagsletter C zijn, de epact zal XXVI zijn en de martelarenletter wordt hoofdletter G, zoals wordt aangegeven in de van toepassing zijnde canons van de kalender en de martyrologie; en overal waar in dit kalendergedeelte de letter C terugkeert zal die dag de zondag worden gevierd. Overal waar de epact XXVI staat zal het nieuwe maan zijn, ofwel de eerste dag van de maan. In 't algemeen wordt overal waar in de martyrologie de hoofdletter G voorkomt, daaronder de ouderdom van de maan aangetroffen. Daarentegen zullen in het reeds verbeterde jaar MDLXXXIII de canons van de eeuwige Gregoriaanse kalender worden gebruikt. Natuurlijk zal dan de zondagsletter B zijn, de epact VII en de martelarenletter kleine letter g.

Hoe dit moet worden gedaan in ver weg gelegen streken, alwaar de correctie niet kan worden gedaan in MDLXXXII, maar bijvoorbeeld in MDLXXXIII, of MDLXXXIV, of MDLXXXV, wordt na het einde van dit kalendergedeelte uitgelegd.


(HR: Hier is een uitleg van de Romeinse dagnummering.)

Waar op gelet moet worden als de kalendercorrectie niet in MDLXXXII plaatsvindt

Men moet exact dezelfde gedeeltelijke kalender van het correctiejaar MDLXXXII toepassen, ongeacht in welk jaar de correctie wordt uitgevoerd, en direct overgaan van de vierde voor de Nonis van oktober (4 oktober) naar de Ides van oktober (15 oktober), zoals gezegd; maar de feesten tussen de dag van Sint Franciscus en de dag van Sint Lucas zullen als volgt worden gevierd.

Als de correctie plaatsvindt in MDLXXXIII, wordt de dag na het feest van Sint Franciscus de Ides van oktober genoemd ofwel 15 oktober, en dan wordt het feest gevierd van de heiligen Dionysius, Rusticus en Eleutherius, martelaren, alsmede de nagedachtenis van Sint Marcus, paus en biechtvader, en van de heiligen Sergius, Bacchus, Marcellus en Apulius, martelaren. De volgende dag, 16 oktober ofwel de 17e voor de kalendæ van november, worden de dienst en mis gelezen van de 20e zondag na Pinksteren, hetgeen de derde zondag van oktober is, nadat de zondagsletter is gewijzigd van F naar B. De daaropvolgende dag, 17 oktober ofwel de 16e voor de kalendæ van november, wordt de feestdag behandeld van Sint Callistus, paus en martelaar. Op 18 okteber ofwel de 15e voor de kalendæ van november wordt het feest gevierd van Sint Lucas, evangelist; en vanaf deze dag worden de religieuze feesten gevierd zoals op de kalender is beschreven. Zodoende zal in het jaar MDLXXXIII na de verwijdering van X dagen uit de maand oktober de zondagsletter B zijn, de epact VII en de martelarenletter kleine g.

Als de correctie plaatsvindt in het schrikkeljaar MDLXXXIV, waarin de zondagsletter ED zijn, wordt de eerste dag volgend op het feest van Sint Franciscus de Ides van oktober genoemd ofwel 15 oktober, waarop het feest wordt gevierd van Sint Marcus, paus en martelaar, alsmede de gedachtenis van de heiligen Sergius, Bacchus, Marcellus en Apulius, martelaren. De volgende dag, 16 oktober ofwel de 17e voor de kalendæ van november, wordt het feest gevierd van de heiligen Dionysius, Rusticus en Eleutherius, martelaren. De daaropvolgende dag, 17 oktober ofwel de 16e voor de kalendæ van november, wordt de feestdag behandeld van Sint Callistus, paus en martelaar. Op 18 okteber ofwel de 15e voor de kalendæ van november wordt het feest gevierd van Sint Lucas, evangelist; De volgende dag, de 19e, wat de 14e voor de kalendæ van november is, worden de dienst en mis gelezen van de 6e dag van de 17e zondag na Pinksteren, die de tweede is van oktober. En de volgende dag, dat is de 13e voor de kalendæ van november, worden de dienst en mis gelezen van de Heilige Maagd, zoals op zaterdag de gewoonte is. Op 21 oktober worden de dienst en mis gelezen van de 18e zondag na Pinksteren, wat de derde zondag van oktober zal zijn, doordat de zondagsletter is gewijzigd van D in G, tegelijk met de viering van de gedachtenis aan Sint Hilarionis, abt, alsmede die van Sinte ursula en haar begeleidende maagden en martelaressen, enzovoort. Zodoende zal in MDLXXXIV, na de weglating van X dagen in oktober, de zondagsletter G zijn, de epact XVIII en de martelarenletter t.

En als de correctie plaatsvindt in MDLXXXV, wordt de dag na het feest van Sint Franciscus de Ides van oktober genoemd ofwel 15 oktober, en dan wordt het feest gevierd van Sint Marcus, paus en martelaar, en de gedachtenis van de heiligen Sergius, Bacchus, Marcellus en Apulius, martelaren. Op 16 oktober viert men echter het feest van de heiligen Dionysius, Rusticus en Eleutherius, martelaren. En 17 oktober wordt het feest gevierd van Sint Callistus, paus en martelaar. Op 18 oktober wordt het feest gevierd van Sint Lucas, evangelist. En op de 19e worden de dienst en mis van de Heilige Maagd gelezen, omdat het zaterdag is. Maar op de 20e leest men de dienst en mis van van de 19e zondag na Pinksteren, wat de derde zondag van oktober is, nadat de zondagsletter is gewijzigd van C in F, enzovoort. Aldus zal in MDLXXXV, na de weglating van 10 letters uit de maand oktober, de zondagsletter F zijn, de epact XXIX en de martelarenletter hoofdletter N.

Hieruit kan eenvoudig worden afgeleid, dat als de correctie plaatsvindt in enig ander jaar, men rekening moet houden met de zondag en de zondagsletter die is aangenomen. Het jaar volgend op dat van de correctie gebruikt men de eeuwige Gregoriaanse kalender en de bijbehorenden canons.

E I N D E


Henk-Reints.nl